Dr. Christopher Palmer – Brain Energy

De hersenen zijn voor onze stofwisseling het meest veeleisende orgaan in het lichaam, het gebruikt ongeveer 30% van alle calorieën die het lichaam verbruikt. Als ongeveer een derde van onze stofwisseling alleen al wordt besteed aan cognitieve processen, is het dan niet meer dan logisch dat we van denken moe kunnen worden? Of dat we niet meer zo goed na kunnen denken als we hongerig of moe zijn? Of dat metabolisch stimulerende middelen krachtige cognitieve effecten hebben?

Het lijkt logisch, en het is een belangrijk uitgangspunt achter de veelomvattende theorie over de oorzaken van psychische aandoeningen die in het boek “Brain Energy” van Dr. Christopher Palmer uit de doeken wordt gedaan. Hierin levert Palmer kritiek op de standaard benadering van de diagnose en behandeling van psychische stoornissen zoals je deze kunt aantreffen in de reguliere praktijk (zoals bijv. van psychiatrische instellingen en psychiatrische afdelingen van ziekenhuizen).

Psychische stoornissen zijn metabolische stoornissen van de hersenen

Dr. Palmer ontdekte als praktiserend psychiater per ongeluk verbeteringen in de gemoedstoestand van patiënten die het ketogeen dieet gebruikten om hun obesitas te bestrijden. De verklaring is dat wanneer het lichaam meer koolhydraten binnenkrijgt dan het verbrandt, er vnl. twee dingen gebeuren: vet toename en insulineresistentie. Dit laatste is een aandoening waarbij insuline in de bloedbaan – verantwoordelijk voor het transporteren van glucose door het celmembraan – steeds minder effectief wordt. D.w.z. dat de cellen de werking van insuline weerstaan, wat resulteert in hogere concentraties glucose (suiker) in het bloed. Overwerkte mitochondriën kunnen gevoeliger zijn voor schade door cellulaire reactieve zuurstofsoorten (ROS), en beschadigde mitochondriën in de hersenen zijn minder effectief voor het aandrijven van essentiële cognitieve processen. Ketose is een bewezen middel tegen insulineresistentie en kan de mitochondriën door het hele lichaam – inclusief de hersenen – verjongen. Wanneer de mitochondriën van hersenen beter functioneren krijgt zowel het humeur als de mentale energie een opkikker. Er is bijvoorbeeld aangetoond dat ketose een anxiolytisch effect heeft (wat betekent dat het de angst vermindert) en daarom is het met enig succes gebruikt bij de oplossing van anorexia nervosa.

Het belangrijkste pleidooi van dit boek is een metabolische benadering van de diagnose en behandeling van oorzaken die – niet alleen ten grondslag liggen aan de symptomen die verband houden met een grote hoeveelheid (chronische) lichamelijke klachten en ziekten – maar ook ten grondslag liggen aan een constellatie van geestelijke gezondheidsproblemen, waaronder angst, depressie en posttraumatische stressstoornissen. In het verlengde hiervan maakt het boek de duidelijke verbanden tussen psychische aandoeningen en stoornissen die verband houden met de stofwisseling, waaronder diabetes, hartaanvallen, beroertes, pijnstoornissen, zwaarlijvigheid, de ziekte van Alzheimer en epilepsie inzichtelijk. De implicatie is dat er meerdere uitdrukkingen van dezelfde energetische disfuncties kunnen zijn. Palmer heeft het in het boek over “a common pathway”, een gemeenschappelijk traject, en beargumenteerd dat beschadigde of vertraagde mitochondria1 dit gemeenschappelijk traject is tussen mentale en metabolische aandoeningen. In deel 2 wordt tot in detail uitgewerkt wat er gebeurt op cel niveau m.b.t. metabolisme.

Metabolisme is de manier waarop ons lichaam energie creëert en gebruikt. En we kunnen problemen met de stofwisseling zien als energieonevenwichtigheden. Problemen met de stofwisseling leiden tot problemen in de manier waarop cellen functioneren. Dit geldt voor alle cellen in het menselijk lichaam. Wanneer hartcellen bijvoorbeeld metabolisch worden aangetast, werken ze niet zo goed om bloed rond te pompen. Hersencellen hebben nauwkeurige controle nodig. Ze moeten op de juiste momenten worden ingeschakeld en vervolgens op de juiste tijden worden uitgeschakeld. Wanneer hersencellen metabolisch worden aangetast, kunnen deze aan/uit-processen worden verstoord. Precisie is alles als het gaat om de hersenfunctie, en zoals we zullen zien kan deze verstoring resulteren in wat wij kennen als symptomen van een psychische aandoening.

De stelling dat psychische stoornissen metabolische (en uiteindelijk mitochondrische) stoornissen van de hersenen zijn verklaart ook meteen waarom de huidige therapieën zo weinig effectief zijn: ze zijn gericht op symptoombestrijding en niet op de onderliggende oorzaken die soms niet herkend worden, maar ook vaak als “niet relevant” gezien worden.

Feedback loops

Voor een juist begrip en denkraam is het fundamenteel om te realiseren dat biologische processen niet slechts simpel lineair verlopen in oorzakelijk verband, maar eerder cirkelvormig zijn. Biologische processen werken als elkaar versterkende en afzwakkende circulaire processen door negatieve – en positieve “feedback loops”. Dit maakt een biologisch proces als metabolisme2 zeer complex. Dit is kenmerkend: metabolisme gaat over aanpassingen aan veranderende omstandigheden, het is constant in een staat van verandering afhankelijk van de omstandigheden in de omgeving.

De vraag wat eerst komt, de kip of het ei, heeft veel onderzoekers op een dwaalspoor gebracht. Veroorzaakt mitochondriale dysfunctie ziekte? Of veroorzaakt ziekte mitochondriale disfunctie? Zijn mitochondriën eenvoudigweg onschuldige omstanders en slachtoffers van een ander destructief proces? Bij het nadenken over oorzaken en gevolgen kunnen dingen verwarrend worden. Er zijn veel oorzaken van mitochondriale disfunctie. Er zijn ook veel gevolgen.… Wat echter verwarrend is, is dat behalve oorzaken tot gevolgen kunnen leiden, dat ook gevolgen tot oorzaken kunnen leiden. Als we dit type patroon zien, moeten we nadenken over feedbackloops. Als het gaat om metabolisme en mitochondriën, worden bijna alle dingen gereguleerd in een feedbacklus.

Brain Energy Theorie – Samenvatting

Symptomen van psychische aandoeningen kunnen worden opgevat als overactieve, onderactieve of afwezige hersenfuncties. Mitochondriale disfunctie of ontregeling kan dit allemaal veroorzaken via vijf verschillende mechanismen: (1) celactiviteit kan overactief zijn; (2) celactiviteit kan onderactief zijn; (3) sommige cellen kunnen zich abnormaal ontwikkelen (wat leidt tot ontbrekende hersenfuncties); (4) cellen kunnen krimpen en afsterven (wat ook leidt tot ontbrekende hersenfuncties); en (5) cellen kunnen problemen hebben zichzelf in stand te houden (wat kan bijdragen aan overactiviteit, onderactiviteit of ontbrekende hersenfuncties). Als de cellen die angst onder controle houden bijvoorbeeld overactief zijn, zul je angstsymptomen krijgen. Als de cellen die het geheugen controleren onderactief zijn, is er sprake van een geheugenstoornis. Als er op jonge leeftijd stofwisselingsproblemen optreden, kunnen de hersenen zich abnormaal ontwikkelen, wat bij autisme kan voorkomen. Als zich gedurende langere tijd stofwisselingsproblemen voordoen, kunnen cellen krimpen en afsterven, wat bij de meeste chronische psychische stoornissen en de ziekte van Alzheimer voorkomt. En tot slot kunnen onderhoudsproblemen ontstaan die cellen in een staat van verval achterlaten en kunnen bijdragen aan al deze andere problemen.

Een interessant voorbeeld van hoe mitochondriale disfunctie het brein beïnvloed kan gevonden worden bij depressie. We weten uit veel onderzoeken dat de mitochondriën niet goed functioneren bij mensen met een chronische depressie. Verschillende bewijslijnen hebben bijvoorbeeld aangetoond dat mensen met een depressie een lager ATP-gehalte hebben, niet alleen in de hersencellen, maar ook in de spiercellen en in de bloedsomloop. Een verminderde ATP-productie is ook gevonden in diermodellen van depressie. Autopsiestudies naar hersenweefsel van mensen met een chronische depressie hebben specifieke afwijkingen gevonden in mitochondriale eiwitten, duidelijk implicerend mitochondriale disfunctie.

In de laatste hoofdstukken wordt ingegaan op de “darm-hersenen as” en het microbioom, de negatieve effecten van drugs en alcohol, en de positieve effecten van lichaamsbeweging op de mitochondriën.

Christopher Palmer in de Metabolic Mind podcast

Hoog tijd voor verandering

Ook in ons land liggen de psychiatrische instellingen vol met patiënten met verschillende vormen en stadia van metabolische disfunctie waarbij het verband met de geestelijke gezondheid niet wordt gelegd. Het heeft natuurlijk al veel te lang geduurd, dus wordt het hoog tijd dat de theorie van Christopher Palmer doordringt tot de reguliere psychiatrie. Tot die tijd zijn de mensen met psychische klachten aangewezen op de mentale steun en inzichten van holistische gezondheidsprofessionals, goede vrienden, familie en kennissen, en kunnen hun voordeel doen met adviezen voor een gezonde leefstijl, gemotiveerd door (de conclusies uit) dit boek.

Notities

1. Mitochondria regelt o.m. de energievoorziening voor lichaamscellen door voedingsstoffen en zuurstof om te zetten in ATP, produceert en reguleert neurotransmitters en reguleert het immuun systeem, etc.

2. Metabolisme gaat over het verkrijgen van energie uit voedsel tot en met hoe een lichaamscel voedingsstoffen binnen krijgt, de verwerking van afvalstoffen en meer …

Links

Gerelateerd

Nieuwsbrief

Contact

ga naar boven